Ελληνικές δεισιδαιμονίες: καλώς ήρθατε στην περίεργη πλευρά των πραγμάτων

 ‘’Μη τινάζεις νύχτα το τραπεζομάντηλο έξω’’, ‘’Μη ράβεις το ρούχο πάνω σου, ράβεις την τύχη σου’’, Μην αφήνεις το ψαλίδι ανοιχτό και μη μασάς τσίχλα τη νύχτα είναι μερικές από τις χιλιάδες δεισιδαιμονίες και προλήψεις που δημιουργήθηκαν από τον παλιό άνθρωπο. Από την αμάθεια και το φόβο του, από την ανάγκη  να εξηγήσει τον κόσμο τη φύση και τα καιρικά φαινόμενα γύρω του. Έπρεπε να δώσει απαντήσεις για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στην καθημερινότητα του και στα όσα ανεξήγητα βίωνε.

Αρκετές δεισιδαιμονίες και προλήψεις δημιουργήθηκαν από το φόβο του θανάτου. Στο σπίτι του νεκρού οι καθρέφτες καλύπτονται με πανιά για να μην "πιαστεί" η ψυχή του νεκρού από τον καθρέπτη και εγκλωβιστεί σε αυτόν.

Σαν θα ακούσεις ότι περνά η νεκροφόρα πρέπει να σηκωθείς επάνω γιατί αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος να σε πάρει ο νεκρός μαζί του… Σε κάποιες περιοχές σαν βγαίνει ο νεκρός από την πόρτα σπάνε ένα γυάλινο ποτήρι με νερό γιατί πιστεύεται ότι η ψυχή δεν περνά πάνω από το νερό και έτσι δεν θα γυρίσει πίσω στο σπίτι.

Όμως και η απόσταση του ανθρώπου από τα άστρα και τη σελήνη ανέπτυξε τη φαντασία δημιουργώντας μερικές ακόμη δοξασίες. Με βάση αυτό το φόβο και την βλαπτική του επίδραση δεν μετράμε ποτέ τα αστέρια γιατί θα εμφανιστούν εξανθήματα στα χέρια μας. Ωστόσο όμως αν δεις αστέρι να πέφτει, κάνε ευχή. Θα πραγματοποιηθεί αμέσως.

Πολλές από τις προλήψεις είχαν και χαρακτήρα συμβολικό που βοηθούσε και απέκρουε ενδεχόμενο κακό. Προστασία. Όπως ένα γλαστράκι βασιλικού στην είσοδο του σπιτιού λένε πως έφερνε τύχη και ευτυχία ή το σκόρδο κρεμασμένο προφυλάσσει από το κακό ενώ αν χυθεί το λάδι από το καντήλι ή σου πέσει η εικόνα μεγάλο κακό θα σε βρει.

Και φυσικά πίσω από πολλές δεισιδαιμονίες και προλήψεις υπάρχει εξήγηση… Όπως το ότι προτού ακουστεί η φωνή του κούκου το πρωί, πρέπει κανείς να έχει ήδη φάει. Αυτό σήμαινε εργατικότητα. Να βρίσκεσαι στην εργασία σου νωρίς.

Είναι καταπληκτικό το πώς διασώζονται ακόμη και σήμερα ύστερα από τόσους αιώνες οι συνήθειες των αρχαίων προγόνων μας μέσα στο λαό. Κάθε τόπος μέσα στις παραδόσεις του είχε την πίστη στις δοξασίες του και όσο και αν προσπαθούμε να ξεφύγουμε σήμερα από αυτές υπάρχουν φορές που δίχως να το καταλάβουμε λειτουργούμε με αυτόν τον τρόπο. Ένα παράδειγμα είναι η μπλε χαντρούλα που κρεμάμε είτε στο σπίτι μας, είτε πάνω μας  για να διώξουμε το μάτι.  Το ότι μπαίνουμε  πάντα με το δεξί πόδι  σε ένα καινούργιο σπίτι ή μαγαζί, για να πάνε όλα καλά! Η σφαγή του κόκορα στα θεμέλια ενός σπιτιού ή το ρόδι που σπάμε την Πρωτοχρονιά και το ξύλο που χτυπάμε για να διώξουμε το κακό και άλλα πολλά τέτοια τα οποία δεν αντιλαμβανόμαστε και συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε ότι δεν πιστεύουμε σε αυτά.

Ωστόσο όμως υπάρχουν άνθρωποι που ακόμη και σήμερα πιστεύουν στις δεισιδαιμονίες και στις προλήψεις και φροντίζουν πάντα τα νύχια τους να μην τα κόβουν Τέταρτη και Παρασκευή και ξέρουν πως όταν παίζει το δεξί μάτι θα δουν κάποιο αγαπημένο πρόσωπο ενώ όταν παίζει το αριστερό θα δουν κάποιον που αντιπαθούν.

Το σίγουρο πάντως είναι, ότι όταν πιστεύουμε σε κάτι με πάθος, τελικά το δημιουργούμε! Αυτή είναι η Δύναμη της Πίστης που όλοι έχουμε μέσα μας!

Ένα άρθρο της Σωτηρίας Ιωαννίδου

Η Ιωαννίδου Σωτηρία μεγαλωμένη σε ένα χωριό της Κοζάνης γεμάτο δεισιδαιμονίες και θρύλους δεν άργησε να αναπτύξει την αγάπη της για το φανταστικό και την λαϊκή μας παράδοση. Σε συνδυασμό με τις ιστορίες που άκουγε από τον πατέρα της για το παραμυθένιο χωριό του το Παρανέστι άρχισαν και τα δικά της ταξίδια. Άρχισε να πλάθει τις δικές της ιστορίες. Το 2016 κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο με τίτλο Της Μύγας το Παραμύθι σε Χρόνους Σκοτεινούς. Μια ανθολογία 26 διηγημάτων με θέμα το φανταστικό. Διηγήματά της διακρίθηκαν σε πανελλήνιους διαγωνισμούς ενώ έχει συμμετάσχει σε δυο ανθολογίες διηγημάτων. Είναι η δημιουργός της ομάδας Μυθοσκορπίσματα όπου γράφει και αφηγείται ιστορίες γύρω από τους μύθους και τις δεισιδαιμονίες της Ελλάδας με συνοδεία ζωντανής μουσικής. Ζει και εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Είναι εισηγήτρια στο εργαστήρι αφηγηματικής τέχνης Αιρητώ. Είναι χοροδιδάσκαλος και στο παρελθόν ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, τη στιχουργική και το ραδιόφωνο. Αγαπά πολύ τα ταξίδια, τα δάση, τα ποτάμια, τα γεφύρια και ότι έχει να κάνει με την λαϊκή μας παράδοση.